विलोम शब्द किसे कहते है

Home

विलोम शब्द बनाने के नियम

  • उपसर्ग का प्रयोग करके

अ उपसर्ग → (नकारात्मक )

शब्दविलोम
ज्ञानअज्ञान
पवित्रअपवित्र
घोषअघोष
योग्यअयोग्य
सहयोगअसहयोग

अन उपसर्ग

आहूतअनाहूत
इष्टअनिष्ट
उर्वरअनुर्वर
औपचारिकअनौपचारिक
भिज्ञअनभिज्ञ

अप उपसर्ग (कमी/ पतन )

शब्दविलोम
उत्कर्षअपकर्ष
मानअपमान
कीर्तिअपकीर्ति
यशअपयश
शकुनअपशकुन

प्रति उपसर्ग → (विपरीत/उलटा)

शब्दविलोम
घातप्रतिघात
वादप्रतिवाद
अनुकूलप्रतिकूल
सहयोगीप्रतियोगी
दुष उपसर्ग
सत्कर्मदुष्कर्म
निर उपसर्ग
अमिषनिरामिष
आदरनिरादर
गुणनिर्गुण
समिषनिरामिष
निश् उपसर्ग
चलनिश्चल
छलनिश्छल
निष् उपसर्ग
कमनिष्काम
कपटनिष्कपट
फलनिष्फल
निस् उपसर्ग
संदेहनिस्संदेह
वि उपसर्ग
देशविदेश
तृष्णावितृष्णा

लिंग परिवर्तन द्वारा

शब्दविलोम
राजारानी
बेटाबेटी
लड़कालड़की
नरनारी
मोरमोरनी

सदैव जोड़े में रहने वाले प्रमुख विलोम शब्द

शब्दविलोम
आयातनिर्यात
गुणदोष
सुखदुःख
पापपुण्य
जयपराजय
लाभहानि
हारजीत
अमीरीगरीबी
आनाजाना

विलोम शब्द (क्रमानुसार)

शब्दविलोम शब्द
अकथितकथित
अकालसुकाल
अगमसुगम
अघअनघ
अज्ञविज्ञ
अतलवितल
अतिथिअतिथेय/सतिथि
अथइति
अदोषसदोष
अद्यतनपुरातन
अध:उपरि
अधमउत्तम
अधिकारअनधिकार
अधिकृतअनधिकृत
अधिष्ठितअनीधिष्ठित
अध्यवसायअनअध्यवसाय
अनुग्रहविग्रह
अनुनायीविरोधी
अनुरक्तविरक्त
अनुरागविराग
अनुरूपप्रतिरूप
अन्नतअंत
अपराधनिरपराध
अपराधीनिरपराधी
अपेक्षाअनुपेक्षा
अपेक्षाउपेक्षा
अपेक्षितअनपेक्षित
अभिज्ञअनभिज्ञ
अभिमानीनिरभिमानी
अभियुक्तअभियोगी
अभिसरणअपसरण
अमितपरिमित
अमृतविष
अर्जनव्ययन
अर्थीअनर्थी
अर्पणतर्पण/ग्रहण
अर्पितगृहीत
अर्वाचीनप्राचीन
अलभ्यलभ्य/सुलभ
अलोकतिमिर
अल्पज्ञबहुज्ञ
अवज्ञाआज्ञापालन
अवनिअम्बर
अवरप्रवर
अवरोधअनवरोध
अवलम्बनिरवलम्ब
अवशेषनिश्शेष
अविर्भावतिरोभाव
अश्लीलश्लील
असलीनकली
असीमससीम
असूयाअनसुया
अंतअनन्त
अंतरंगबहिरंग
आकर्षविकर्ष
आकर्षणविकर्षण
आकलनविकलन
आकांक्षाअनाकांक्षा
आक्रमणप्रतिरक्षा
आक्रान्तअनाक्रान्त
आक्रामकअनाक्रमक
आग्रहदुराग्रह
आतुरअनातुर
आत्मापरमात्मा
आदिष्टअनादिष्ट
आनन्दविषाद
आपत्तिअनापत्ति
आभ्यन्तरबह्यान्तर
आरोहणअवरोहण
आर्षअनार्ष
आलसीकर्मठ
आवर्तकअनावर्तक
आवहनविसर्जन
आवासप्रवास
आविर्भावतिरोभाव
आविर्भूततिरोभूत
आवृत्तअनावृत्त
आश्रितनिराश्रित
आस्थाअनास्था
आहूतअनाहूत
उग्रसौम्य
उत्कर्षअपकर्ष
उत्कृष्टनिकृष्ट
उत्तमअधम
उत्थानपतन
उदयाचलअस्ताचल
उदात्तअनुदात्त
उद्यमीनिरुद्यमी
उद्विगनशान्त
उन्नतअवनत
उन्मत्तस्थिरचित
उन्मीलननिमीलन
उन्मूलनरोपड़
उन्मेषनिमेष
उपचयअपचय
उपत्यकाअधित्यका
उर्वरअनुर्वर
ऋजुवक्र
ऋणीउऋण
ऐक्यअनैक्य
ओछागम्भीर
ओजस्वीनिस्तेज
औदार्यअनौदार्य
औदीच्यदक्षिणात्य
औपन्यासिकअनौपन्यासिक
औरसजारस
औषधिअनौषधि
कंटकअकंटक
कपटनिष्कपट
कलुषितनिष्क्लुषित
कृतज्ञकृतघ्न
कृत्रिमप्राकृतिक
कृपाकोप
कृशपुष्ट
क्रूरअक्रुर
क्षतअक्षत
क्षरअक्षर
खण्डनमंडन
गतिअवरोध
गहनपुलिन
गुरुत्वलघुत्व
गूढ़प्रकट
गोपनीयअगोपनीय
गोप्यप्रकाश्य
ग्रस्तमुक्त
ग्रामीणशहरी
चिरंतरनश्वर
जंगमस्थावर
जलअग्नि
जेयअजेय
तटस्थआसक्त
तनयतनया
तनुतापुष्टता
तमज्योत्स्ना
तमसप्रकाश
तरुणवृद्ध
तांडवलास्य
तापशीत
तामसिकसात्विक
तारीफशिकायत
तारुण्यवार्ध्दक्य
तित्कमधुर
तुकांतअतुकांत
तुच्छमहान
तृप्तअतृप्त
तृषातृप्ति
तृष्णावितृष्णा
तेजस्वीनिस्तेज
थाहअथाह
दण्डपरितोष
दयाक्रूर
दयालुनिर्दय
दाखिलख़ारिज
दाताकृपण
दिव्यलौकिक
दुर्गमसुगम
दुर्दान्तशान्त
दुष्टअदुष्ट
दुष्प्रायसुप्राय
देयअदेय
दैविकभौतिक
द्वैतअद्वैत
नागरिकग्रामीण
नामअनाम
निगलनाउगलना
निरुजतारुग्णता
निष्पापपाप
नूतनपुरातन
पराअपरा
पाठ्यअपाठ्य
पार्थिवअपार्थिव
पालकधालक
पुरस्कारतिरस्कार
पुरातननूतन
पूर्ववर्तीपरवर्ती
पेयअपेय
पोषणशोषण
प्रच्छन्नप्रतिपन्न
प्रधानगौण
प्रवृतिनिवृति
प्रवेशनिकास
प्रसुतीनिवृत्ति
बाह्यआभ्यान्तर
भंगुरअभंगुर
भावीअतीत
भिज्ञअनभिज्ञ
भूतभविष्य
भूषणदूषण
भ्रान्तनि:भ्रान्त
मनसाकर्मणा
महात्मादुरात्मा
मानवतानृशंसता
मानवीयअमानवीय
मूकवाचाल
मृदुलरुक्ष
यथार्थकाल्पनिक
जयपराजय
विज्ञअज्ञ
विदितअविदित
विधवासधवा
विधिनिषेध
व्यक्तअव्यक्त
शाश्वतनश्वर
शिखनख
शिवअशिव
शिष्टअशिष्ट
शूरकायर
सचेष्टनिष्चेष्ट
सदाचारीव्यभिचारी
सभ्यअसभ्य
समष्टिव्यष्टि
समासव्यास
सम्पत्तिविपत्ति
सम्पदाविपदा
सम्मुखविमुख
सरसनीरस
सहयोगीप्रतियोगी
साकारनिराकार
सादगीआडम्बर
सामिषनिरामिष
सुकरदुष्कर
सुबोधदुर्बोध
सुपुत्रकुपुत्र
सुमतिकुमति
सुशीलदुश्लील
सृष्टिप्रलय
संकल्पविकल्प
संयुक्तवियुक्त
संसदीयअसंसदीय
स्तुतिनिन्द्य
स्तुव्यहेय
स्थावरजंगम
स्फूर्तिआलस्य
स्मरणविस्मरण
स्वकीयापरकिया
स्वार्थपरार्थ
हर्षविषाद
ह्स्वदीर्घ

प्रतियोगी परीक्षाओ के प्रश्न और उत्तर

‘मूक’ का विलोम शब्द है:

UPSSSC Junior Assistant 29 June 2025

(A) वाचाल

(B) अमुक

(C) गूँगा

(D) अबोला

(E) उपर्युक्त में से कोई नहीं

Ans (A) वाचाल

‘आदि’ का विलोम ‘अंत’, तो ‘अथ’ का विलोम होगा:

UPSSSC Junior Assistant 29 June 2025

(A) उत

(B) इति

(C) इत

(D) अर्थ

(E) उपर्युक्त में से कोई नहीं

Ans (B) इति

मृदु का विलोम कटु है, तो हस्व का विलोम है :

UPSSSC Junior Assistant 29 June 2025

(A) दीर्घ

(B) रुदन

(C) लघु

(D) गुरु

(E) उपर्युक्त में से कोई नहीं

Ans (A) दीर्घ

Leave a comment

error: Content is protected !!