विलोम शब्द बनाने के नियम
- उपसर्ग का प्रयोग करके
शब्द | विलोम |
---|---|
ज्ञान | अज्ञान |
पवित्र | अपवित्र |
घोष | अघोष |
योग्य | अयोग्य |
सहयोग | असहयोग |
आहूत | अनाहूत |
इष्ट | अनिष्ट |
उर्वर | अनुर्वर |
औपचारिक | अनौपचारिक |
भिज्ञ | अनभिज्ञ |
शब्द | विलोम |
---|---|
उत्कर्ष | अपकर्ष |
मान | अपमान |
कीर्ति | अपकीर्ति |
यश | अपयश |
शकुन | अपशकुन |
शब्द | विलोम |
---|---|
घात | प्रतिघात |
वाद | प्रतिवाद |
अनुकूल | प्रतिकूल |
सहयोगी | प्रतियोगी |
दुष उपसर्ग | |
सत्कर्म | दुष्कर्म |
निर उपसर्ग | |
अमिष | निरामिष |
आदर | निरादर |
गुण | निर्गुण |
समिष | निरामिष |
निश् उपसर्ग | |
चल | निश्चल |
छल | निश्छल |
निष् उपसर्ग | |
कम | निष्काम |
कपट | निष्कपट |
फल | निष्फल |
निस् उपसर्ग | |
संदेह | निस्संदेह |
वि उपसर्ग | |
देश | विदेश |
तृष्णा | वितृष्णा |
शब्द | विलोम |
---|---|
राजा | रानी |
बेटा | बेटी |
लड़का | लड़की |
नर | नारी |
मोर | मोरनी |
शब्द | विलोम |
---|---|
आयात | निर्यात |
गुण | दोष |
सुख | दुःख |
पाप | पुण्य |
जय | पराजय |
लाभ | हानि |
हार | जीत |
अमीरी | गरीबी |
आना | जाना |
शब्द | विलोम शब्द |
---|---|
अकथित | कथित |
अकाल | सुकाल |
अगम | सुगम |
अघ | अनघ |
अज्ञ | विज्ञ |
अतल | वितल |
अतिथि | अतिथेय/सतिथि |
अथ | इति |
अदोष | सदोष |
अद्यतन | पुरातन |
अध: | उपरि |
अधम | उत्तम |
अधिकार | अनधिकार |
अधिकृत | अनधिकृत |
अधिष्ठित | अनीधिष्ठित |
अध्यवसाय | अनअध्यवसाय |
अनुग्रह | विग्रह |
अनुनायी | विरोधी |
अनुरक्त | विरक्त |
अनुराग | विराग |
अनुरूप | प्रतिरूप |
अन्नत | अंत |
अपराध | निरपराध |
अपराधी | निरपराधी |
अपेक्षा | अनुपेक्षा |
अपेक्षा | उपेक्षा |
अपेक्षित | अनपेक्षित |
अभिज्ञ | अनभिज्ञ |
अभिमानी | निरभिमानी |
अभियुक्त | अभियोगी |
अभिसरण | अपसरण |
अमित | परिमित |
अमृत | विष |
अर्जन | व्ययन |
अर्थी | अनर्थी |
अर्पण | तर्पण/ग्रहण |
अर्पित | गृहीत |
अर्वाचीन | प्राचीन |
अलभ्य | लभ्य/सुलभ |
अलोक | तिमिर |
अल्पज्ञ | बहुज्ञ |
अवज्ञा | आज्ञापालन |
अवनि | अम्बर |
अवर | प्रवर |
अवरोध | अनवरोध |
अवलम्ब | निरवलम्ब |
अवशेष | निश्शेष |
अविर्भाव | तिरोभाव |
अश्लील | श्लील |
असली | नकली |
असीम | ससीम |
असूया | अनसुया |
अंत | अनन्त |
अंतरंग | बहिरंग |
आकर्ष | विकर्ष |
आकर्षण | विकर्षण |
आकलन | विकलन |
आकांक्षा | अनाकांक्षा |
आक्रमण | प्रतिरक्षा |
आक्रान्त | अनाक्रान्त |
आक्रामक | अनाक्रमक |
आग्रह | दुराग्रह |
आतुर | अनातुर |
आत्मा | परमात्मा |
आदिष्ट | अनादिष्ट |
आनन्द | विषाद |
आपत्ति | अनापत्ति |
आभ्यन्तर | बह्यान्तर |
आरोहण | अवरोहण |
आर्ष | अनार्ष |
आलसी | कर्मठ |
आवर्तक | अनावर्तक |
आवहन | विसर्जन |
आवास | प्रवास |
आविर्भाव | तिरोभाव |
आविर्भूत | तिरोभूत |
आवृत्त | अनावृत्त |
आश्रित | निराश्रित |
आस्था | अनास्था |
आहूत | अनाहूत |
उग्र | सौम्य |
उत्कर्ष | अपकर्ष |
उत्कृष्ट | निकृष्ट |
उत्तम | अधम |
उत्थान | पतन |
उदयाचल | अस्ताचल |
उदात्त | अनुदात्त |
उद्यमी | निरुद्यमी |
उद्विगन | शान्त |
उन्नत | अवनत |
उन्मत्त | स्थिरचित |
उन्मीलन | निमीलन |
उन्मूलन | रोपड़ |
उन्मेष | निमेष |
उपचय | अपचय |
उपत्यका | अधित्यका |
उर्वर | अनुर्वर |
ऋजु | वक्र |
ऋणी | उऋण |
ऐक्य | अनैक्य |
ओछा | गम्भीर |
ओजस्वी | निस्तेज |
औदार्य | अनौदार्य |
औदीच्य | दक्षिणात्य |
औपन्यासिक | अनौपन्यासिक |
औरस | जारस |
औषधि | अनौषधि |
कंटक | अकंटक |
कपट | निष्कपट |
कलुषित | निष्क्लुषित |
कृतज्ञ | कृतघ्न |
कृत्रिम | प्राकृतिक |
कृपा | कोप |
कृश | पुष्ट |
क्रूर | अक्रुर |
क्षत | अक्षत |
क्षर | अक्षर |
खण्डन | मंडन |
गति | अवरोध |
गहन | पुलिन |
गुरुत्व | लघुत्व |
गूढ़ | प्रकट |
गोपनीय | अगोपनीय |
गोप्य | प्रकाश्य |
ग्रस्त | मुक्त |
ग्रामीण | शहरी |
चिरंतर | नश्वर |
जंगम | स्थावर |
जल | अग्नि |
जेय | अजेय |
तटस्थ | आसक्त |
तनय | तनया |
तनुता | पुष्टता |
तम | ज्योत्स्ना |
तमस | प्रकाश |
तरुण | वृद्ध |
तांडव | लास्य |
ताप | शीत |
तामसिक | सात्विक |
तारीफ | शिकायत |
तारुण्य | वार्ध्दक्य |
तित्क | मधुर |
तुकांत | अतुकांत |
तुच्छ | महान |
तृप्त | अतृप्त |
तृषा | तृप्ति |
तृष्णा | वितृष्णा |
तेजस्वी | निस्तेज |
थाह | अथाह |
दण्ड | परितोष |
दया | क्रूर |
दयालु | निर्दय |
दाखिल | ख़ारिज |
दाता | कृपण |
दिव्य | लौकिक |
दुर्गम | सुगम |
दुर्दान्त | शान्त |
दुष्ट | अदुष्ट |
दुष्प्राय | सुप्राय |
देय | अदेय |
दैविक | भौतिक |
द्वैत | अद्वैत |
नागरिक | ग्रामीण |
नाम | अनाम |
निगलना | उगलना |
निरुजता | रुग्णता |
निष्पाप | पाप |
नूतन | पुरातन |
परा | अपरा |
पाठ्य | अपाठ्य |
पार्थिव | अपार्थिव |
पालक | धालक |
पुरस्कार | तिरस्कार |
पुरातन | नूतन |
पूर्ववर्ती | परवर्ती |
पेय | अपेय |
पोषण | शोषण |
प्रच्छन्न | प्रतिपन्न |
प्रधान | गौण |
प्रवृति | निवृति |
प्रवेश | निकास |
प्रसुती | निवृत्ति |
बाह्य | आभ्यान्तर |
भंगुर | अभंगुर |
भावी | अतीत |
भिज्ञ | अनभिज्ञ |
भूत | भविष्य |
भूषण | दूषण |
भ्रान्त | नि:भ्रान्त |
मनसा | कर्मणा |
महात्मा | दुरात्मा |
मानवता | नृशंसता |
मानवीय | अमानवीय |
मूक | वाचाल |
मृदुल | रुक्ष |
यथार्थ | काल्पनिक |
जय | पराजय |
विज्ञ | अज्ञ |
विदित | अविदित |
विधवा | सधवा |
विधि | निषेध |
व्यक्त | अव्यक्त |
शाश्वत | नश्वर |
शिख | नख |
शिव | अशिव |
शिष्ट | अशिष्ट |
शूर | कायर |
सचेष्ट | निष्चेष्ट |
सदाचारी | व्यभिचारी |
सभ्य | असभ्य |
समष्टि | व्यष्टि |
समास | व्यास |
सम्पत्ति | विपत्ति |
सम्पदा | विपदा |
सम्मुख | विमुख |
सरस | नीरस |
सहयोगी | प्रतियोगी |
साकार | निराकार |
सादगी | आडम्बर |
सामिष | निरामिष |
सुकर | दुष्कर |
सुबोध | दुर्बोध |
सुपुत्र | कुपुत्र |
सुमति | कुमति |
सुशील | दुश्लील |
सृष्टि | प्रलय |
संकल्प | विकल्प |
संयुक्त | वियुक्त |
संसदीय | असंसदीय |
स्तुति | निन्द्य |
स्तुव्य | हेय |
स्थावर | जंगम |
स्फूर्ति | आलस्य |
स्मरण | विस्मरण |
स्वकीया | परकिया |
स्वार्थ | परार्थ |
हर्ष | विषाद |
ह्स्व | दीर्घ |
प्रतियोगी परीक्षाओ के प्रश्न और उत्तर
‘मूक’ का विलोम शब्द है:
UPSSSC Junior Assistant 29 June 2025
(A) वाचाल
(B) अमुक
(C) गूँगा
(D) अबोला
(E) उपर्युक्त में से कोई नहीं
Ans (A) वाचाल
‘आदि’ का विलोम ‘अंत’, तो ‘अथ’ का विलोम होगा:
UPSSSC Junior Assistant 29 June 2025
(A) उत
(B) इति
(C) इत
(D) अर्थ
(E) उपर्युक्त में से कोई नहीं
Ans (B) इति
मृदु का विलोम कटु है, तो हस्व का विलोम है :
UPSSSC Junior Assistant 29 June 2025
(A) दीर्घ
(B) रुदन
(C) लघु
(D) गुरु
(E) उपर्युक्त में से कोई नहीं
Ans (A) दीर्घ